Με την ενίσχυση της βιομηχανίας κατά τον 19ο αιώνα, αναδύεται μια νέα κοινωνική τάξη: η βιομηχανική εργατική τάξη ή το προλεταριάτο. Η βιομηχανική επέκταση προσέλκυσε χιλιάδες εργάτες της υπαίθρου στις πόλεις σε αναζήτηση εργασίας και καλύτερης ζωής. Ωστόσο, αυτή η φυγή στα μεγάλα αστικά κέντρα προκάλεσε μια σειρά κοινωνικών μετασχηματισμών. Εκτός από τη διόγκωση των πόλεων που δεν ήταν δομικά προετοιμασμένες να δεχτούν αυτόν τον μεγάλο αριθμό νέων κατοίκων, οι τρομερές συνθήκες της ζωής και της εργασίας των εργαζομένων θα επηρέαζε την εμφάνιση ενώσεων, συνδικάτων και πολιτικών κομμάτων που είναι πρόθυμα να αγωνιστούν για δικαιώματα.
Η ραγδαία βιομηχανική επέκταση δημιούργησε την ανάγκη για μεγάλο αριθμό εργαζομένων, ωστόσο ο αποκλεισμός από αυτούς τους εργάτες τους έκαναν να λαμβάνουν τρομερούς μισθούς και παγιδεύτηκαν στον εξαντλητικό ρυθμό που επέβαλε η αφεντικά. Σε αυτό το τεταμένο περιβάλλον αναπτύχθηκαν τρία σημαντικά ρεύματα σκέψης: το Φιλελευθερισμός, Ο Σολιαλισμός και το Αναρχισμός.
δείτε περισσότερα
Οι επιστήμονες χρησιμοποιούν τεχνολογία για να ξεκλειδώσουν μυστικά στην αρχαία αιγυπτιακή τέχνη…
Οι αρχαιολόγοι ανακαλύπτουν εντυπωσιακούς τάφους της Εποχής του Χαλκού σε…
Αυτή η ιδεολογία προήλθε από τις σκέψεις του Φιλόσοφοι του Διαφωτισμού John Locke, Montesquieu και Adam Smith. Ο πολιτικός φιλελευθερισμός υπερασπίστηκε τον καταμερισμό των εξουσιών, το δικαίωμα στη ζωή, τη διατήρηση της ιδιωτικής ιδιοκτησίας και την ελευθερία της έκφρασης. Ο οικονομικός φιλελευθερισμός αντιτάχθηκε στην κρατική παρέμβαση στην οικονομία, υπερασπίστηκε το ελεύθερο εμπόριο και ενθάρρυνε τον ελεύθερο ανταγωνισμό. Για τους υπερασπιστές αυτής της ιδεολογίας, το Κράτος δεν πρέπει να ανακατεύεται στις σχέσεις εργοδοτών και εργαζομένων.
Οι σοσιαλιστές υποστήριζαν μια άκαμπτη αλλαγή στις κοινωνικές σχέσεις προκειμένου να τερματιστούν οι ανισότητες που προωθούνται από την ταξική πάλη. Σε αντίθεση με τους φιλελεύθερους, οι υπερασπιστές αυτής της ιδεολογίας στόχευαν να τερματίσουν τη φτώχεια και την εκμετάλλευση της προλεταριακής εργασίας. Αυτό το ρεύμα χωρίζεται σε Ουτοπικό Σοσιαλισμό και Επιστημονικό Σοσιαλισμό.
Οι δημιουργοί αυτής της ιδεολογίας ήταν οι στοχαστές Charles Fourrier και Robert Owen. Ονομάστηκαν ουτοπικοί σοσιαλιστές επειδή πίστευαν ότι ήταν δυνατή η εγκατάσταση του σοσιαλισμού με ειρηνικά μέσα. Για αυτούς, οι κοινωνικές ανισότητες θα μπορούσαν να ξεπεραστούν αν υπήρχε συνεργασία μεταξύ της αστικής τάξης και του προλεταριάτου. Οι δυο τους επέκριναν σκληρά τον αστικό ατομικισμό, γι' αυτούς η ιδανική κοινωνία θα ήταν αυτή που θα σχηματιζόταν από κοινότητες όπου κάθε το άτομο θα εργαζόταν σε αυτό που του δίνει τη μεγαλύτερη ευχαρίστηση, το εισόδημα που δημιουργείται από την εργασία του θα πρέπει να διανέμεται σύμφωνα με τις ανάγκες του ο καθένας. Αυτή η εργασιακή σχέση ονομάστηκε phalansteries, και σύμφωνα με τους δημιουργούς της, η επιτυχία του επιχείρηση θα ήταν στον πολλαπλασιασμό της για όλες τις περιοχές της χώρας μέχρι να γίνει ολοκληρωτική σοσιαλιστής.
Υπερασπίστηκαν τον ανταγωνισμό και υπερασπίστηκαν τη συνεργασία ως μέσο για την επίτευξη κοινωνικής ισότητας. Κήρυτταν καλύτερες συνθήκες εργασίας στα εργοστάσια και καλύτερους μισθούς.
Καρλ Μαρξ και Friederich Engels, Γερμανοί φιλόσοφοι ήταν οι υποστηρικτές αυτής της ιδεολογίας που είναι γνωστή ως επιστημονικός σοσιαλισμός. Για αυτούς, η υπέρβαση των ταξικών συγκρούσεων θα μπορούσε να ξεπεραστεί μόνο μέσα από μια έντονη διερεύνηση της κοινωνίας και των προβλημάτων της. Βασίστηκαν σε σπουδές Φιλοσοφίας, Ιστορίας, Κοινωνιολογίας και Οικονομίας, επένδυσαν στην παρατήρηση των συνθηκών διαβίωσης της εργατικής τάξης για να αναζητήσουν λύσεις στα διλήμματά τους. Το 1848 δημοσίευσαν το Κομμουνιστικό Μανιφέστο.
Και για τους δύο φιλοσόφους, οι κοινωνικές αντιφάσεις θα μπορούσαν να ξεπεραστούν μόνο μέσω μιας κοινωνικής επανάστασης. Αυτή η επανάσταση πρέπει να καθοδηγηθεί από τους εργάτες, η επαναστατική φάση ολοκληρώθηκε, η εξουσία πρέπει να αναληφθεί ξεκινώντας μια δικτατορία του προλεταριάτου, η οποία θα παρέμενε μέχρι την εξάλειψη όλων των ανισοτήτων κοινωνικός. Με το τέλος των κοινωνικών διαφορών, ο σοσιαλισμός σταδιακά θα υποχωρούσε κομμουνισμός, στην οποία θα επικρατούσε μια αταξική κοινωνία, αφού είναι αυτοί που προωθούν την εκμετάλλευση.
Το βιβλίο με τίτλο Κεφάλαιο είναι ένα από τα πιο διάσημα έργα του Μαρξ, στο οποίο ασκεί δριμεία κριτική στο καπιταλιστικό σύστημα. Σε αυτό το έργο μιλά για προστιθέμενη αξία, που θα ήταν ο πλούτος που παράγει ο εργάτης και ιδιοποιείται το αφεντικό.
Όπως και οι σοσιαλιστές, οι αναρχικοί καταδίκασαν την ύπαρξη κοινωνικών τάξεων, την εκμετάλλευση της εργατικής εργασίας και τη συγκέντρωση του πλούτου στα χέρια μιας μειοψηφίας. Υποστήριξαν ότι σε μια πιο ισότιμη κοινωνία, οι πολίτες μπορούσαν να ζήσουν ευτυχισμένοι και να αναπτύξουν τις δυνατότητές τους.
Σε αντίθεση με τους σοσιαλιστές που πρότειναν την ύπαρξη ενός κράτους με επικεφαλής τους εργάτες, οι αναρχικοί υποστήριζαν την ολοκληρωτική καταστροφή του κράτους. Ήταν ενάντια σε κάθε είδους κυβέρνηση, αρχικά η λέξη αναρχία σήμαινε απουσία εξουσίας. Τα αναρχικά ιδεώδη διαδόθηκαν έντονα σε όλη την Ευρώπη, ειδικά σε περιόδους κρίσης. Αυτή η ιδεολογία έφτασε στη Βραζιλία μαζί με Ευρωπαίους μετανάστες στα τέλη του 19ου αιώνα. Επηρέασε άμεσα τη διαμόρφωση των εργατικών κινημάτων στη χώρα στα πρώτα χρόνια του 20ού αιώνα.
Λορένα Κάστρο Άλβες
Πτυχιούχος Ιστορίας και Παιδαγωγικής
