Τον Ιούνιο του 2018, η Βραζιλία ξεκίνησε μια εκστρατεία υπέρ της επιλογής συγγραφέα για να καταλάβει την έδρα νούμερο επτά στη Βραζιλία Ακαδημία Γραμμάτων (ABL). Όμως, δεν ήταν ένας οποιοσδήποτε συγγραφέας. ήταν περίπου Maria da Conceicao Evaristo de Brito, το δικό μας Conceição Evaristo, η πιο αγνή αναπαράσταση της μαύρης γυναικείας φωνής στη Βραζιλιάνικη Λογοτεχνία.
Η εκστρατεία μπορεί να μην τελείωσε καν με το αναμενόμενο αποτέλεσμα (ο Conceição έχασε τις εκλογές από τον σκηνοθέτη Cacá Diegues). Ωστόσο, η 71χρονη συγγραφέας από το Minas Gerais συνεχίζει τον αγώνα της για την αναγνώριση των μαύρων γυναικών ως παραγωγών γνώσης. Άλλωστε, κανένας καλύτερος από αυτήν να υπερασπιστεί τη λογοτεχνία ως πολιτική πράξη!
δείτε περισσότερα
Ανακαλύψτε τη βιογραφία της Magda Soares και τα κύρια έργα της
Ποια ήταν η Έμμι Πίκλερ; Ανακαλύψτε την ιστορία και τη μεθοδολογία του
Ο Conceição Evaristo γεννήθηκε στο Belo Horizonte (MG), στις 29 Νοεμβρίου 1946, σε μια φτωχή οικογένεια που ζούσε στη νότια ζώνη της πρωτεύουσας Minas Gerais. Κατάφερε να ολοκληρώσει τις σπουδές της στο κανονικό μάθημα σε ηλικία 25 ετών, συνδυάζοντας την ακαδημαϊκή ζωή με την εργασία ως υπηρέτρια.
Αποφοίτησε, μετακόμισε στο Ρίο ντε Τζανέιρο, όπου πέρασε σε δημόσιο διαγωνισμό διδασκαλίας. Συμπληρώνοντας την εκπαίδευσή του, σπούδασε Λογοτεχνία στο Ομοσπονδιακό Πανεπιστήμιο του Ρίο ντε Τζανέιρο (UFRJ). Στη δεκαετία του 1980, η Conceição είχε την πρώτη της επαφή με την ομάδα Quilombohoje, την πολιτιστική ομάδα που είναι υπεύθυνη για την έκδοση της σειράς Cadernos Negros.
Και ακριβώς σε αυτά τα τετράδια έκανε το ντεμπούτο της στη Λογοτεχνία, το 1990, το κορίτσι από τον Minas Gerais. Σήμερα, είναι κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου στη Βραζιλιάνικη Λογοτεχνία από το PUC-Rio και διδακτορικό στη Συγκριτική Λογοτεχνία από το Ομοσπονδιακό Πανεπιστήμιο Fluminense. Συγγραφέας έργων μεταφρασμένων σε άλλες γλώσσες και δημοσιευμένων στο εξωτερικό, ο συγγραφέας διδάσκει ως επισκέπτης καθηγητής στο Ομοσπονδιακό Πανεπιστήμιο του Minas Gerais (UFMG).
Ενεργός αγωνιστής του κινήματος των μαύρων, η Conceição καταγράφει τη συμμετοχή της σε εκδηλώσεις που σχετίζονται με την κοινωνική πολιτική αγωνιστικότητα. Το 2017, ήταν το θέμα του Ocupação στο Itaú Cultural de São Paulo, σχετικά με πτυχές της ζωής και της λογοτεχνίας του. Ευέλικτη, η συγγραφέας δημοσιεύει ποίηση, δοκίμια και μυθοπλασία, βλέποντας τα κείμενά της να διαβάζονται από έναν ολοένα αυξανόμενο αριθμό αναγνωστών.
Ένας από τους κύριους τίτλους της ήταν το μυθιστόρημα Poncia Vicencio, που γράφτηκε το 2003. Το έργο πραγματεύεται θέματα που συζητήθηκαν πολύ από τον Conceição, όπως οι φυλετικές, το φύλο και οι ταξικές διακρίσεις. Το βιβλίο μεταφράστηκε στα αγγλικά και εκδόθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες το 2007. Για να μην αναφέρουμε τη συμμετοχή του σε γερμανικά, αμερικανικά και αγγλικά έντυπα.
Ο κύριος αγώνας της έγκειται στην αναγνώριση των μαύρων γυναικών ως νόμιμων παραγωγών γνώσης. Για το λόγο αυτό, «χτυπά το κλειδί» του χαμηλού αριθμού μαύρων εκπροσώπων στις λίστες βραβείων και στους καταλόγους μεγάλων εκδοτών. Ωστόσο, συνεχίζει να πιστεύει ότι το γράψιμο και η αφήγηση ιστοριών είναι ο καλύτερος τρόπος για να αντιμετωπίσεις τις προκαταλήψεις.
Όπως αναφέραμε στην προηγούμενη ενότητα, ένα από τα κύρια έργα του Conceição Evaristo είναι το Ponciá Vivencio, που κυκλοφόρησε το 2003. Η ιστορία έχει μια μη γραμμική αφήγηση που χαρακτηρίζεται από χρονικές περικοπές, αναμειγνύοντας έτσι το παρελθόν και το παρόν. Η ιδιοφυΐα του βιβλίου το έκανε να συμπεριληφθεί στους καταλόγους των εισαγωγικών εξετάσεων στα πανεπιστήμια σε όλη τη χώρα.
Το 2006, η συγγραφέας δημοσιεύει το Alleys of Memory στο οποίο, για άλλη μια φορά, ασχολείται με την αφαίρεση μιας κοινότητας φαβέλας με το ίδιο δράμα με τον προηγούμενο τίτλο. Σε αυτό, όπως και σε πολλά από τα έργα του, η γυναικεία φιγούρα αναδεικνύεται ως η πρωταγωνίστρια της αντίστασης στη φτώχεια και τις διακρίσεις.
Το 2011 εκδίδεται ο τόμος διηγημάτων Insubmissas Lágrimas de Mulheres, ο οποίος αναφέρει ξανά τις σχέσεις των φύλων στο κοινωνικό πλαίσιο που χαρακτηρίζεται από τον σεξισμό και τον μαχισμό. Το 2014, ο συγγραφέας παρουσιάζει το Olhos d´Água, ένα βιβλίο που έφτασε στον τελικό του βραβείου Jabuti στην κατηγορία «Διηγήματα και Χρονικά».
Τον Ιούνιο του 2018, ο Conceição Evaristo επισήμανε την υποψηφιότητά του για το ABL, παραδίδοντας την εισαγωγική του επιστολή για να θέσει υποψηφιότητα για την προεδρία νούμερο επτά, που ήδη ανήκε στον Κάστρο Άλβες. Το Portal da Literatura Afro-Brasileira παραθέτει ένα απόσπασμα από την επιστολή, στο οποίο η συγγραφέας εκφράζει την «επιθυμία και τη διάθεσή της για διάλογο και ελπίζω σε αυτή την ευκαιρία».
Μια εκστρατεία μεγάλης κλίμακας κινητοποίησε κοινωνικά δίκτυα και ακαδημαϊκούς κύκλους υπέρ της επιλογής του Conceição. Οι εκλογές έγιναν στις 30 Αυγούστου και ο συγγραφέας έλαβε μία ψήφο για να καταλάβει την πολυπόθητη καρέκλα. Ωστόσο, ο επιλεγμένος ήταν ο σκηνοθέτης Cacá Diegues, ένας από τους ιδρυτές του λεγόμενου Cinema Novo.
Παρόλο που δεν εξελέγη από το ABL, η Conceição Evaristo συνέχισε να τιμάται δίκαια για το έργο της. Οι πιο πρόσφατες τιμητικές διακρίσεις δόθηκαν στο Livre! Διεθνές Φεστιβάλ Λογοτεχνίας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και το Διεθνές Λογοτεχνικό Φεστιβάλ Paraty (Flip).
Ειδύλλιο
Ποίημα
Αναπληρωματικοί ένωρκοι
Συμμετοχές σε ανθολογίες
Έργα που εκδόθηκαν στο εξωτερικό
Πηγή: Wikipedia
βραβεία
εγώ γυναίκα
μια σταγόνα γάλα
γλιστράει ανάμεσα στα στήθη μου.
μια κηλίδα αίματος
με κοσμεί ανάμεσα στα πόδια.
μισή λέξη δαγκωμένη
ξεφεύγει από το στόμα μου.
Οι αόριστες ευχές υπαινίσσονται ελπίδες.
I-γυναίκα στα κόκκινα ποτάμια
εγκαινιάζω τη ζωή.
με χαμηλή φωνή
βίαια τα τύμπανα του κόσμου.
προβλέπω.
προβλέπω.
Πριν από τη ζωή
Πριν - τώρα - τι μέλλει γενέσθαι.
εγώ θηλυκό-μήτρα.
κινητήρια δύναμη.
εγώ γυναίκα
καταφύγιο σπόρων
αέναη κίνηση
του κόσμου.
– Conceição Evaristo, στο βιβλίο «Poemas da remembrance and other moves». Belo Horizonte: Nandyala, 2008.
παιδιά στο δρόμο
Το μπάντζο ξαναγεννιέται μέσα μου.
Από τη μαυρίλα των ωκεανών μου
ο πόνος βυθίζεται ξανά
ξεφλουδίζοντας το δέρμα μου
που ανατέλλει σε ήλιους
και εντυπωσιακά φεγγάρια του α
ώρα που είσαι εδώ.
Το μπάντζο ξαναγεννιέται μέσα μου
και η χωριανή
ρωτάει και φωνάζει στη μαύρη φλόγα
που καίει ανάμεσα στα πόδια σου
την επιθυμία για επανέναρξη
να εισπράξει για
τη μήτρα σου
οι ΣΠΟΡΟΙ
που σκόρπισε ο άνεμος
στους δρόμους…
– Conceição Evaristo, στο βιβλίο «Poemas da remembrance and other moves». Belo Horizonte: Nandyala, 2008.
μισό δάκρυ
Οχι,
το νερό δεν ρέει
ανάμεσα στα δάχτυλα,
Έχω πιασμένα χέρια
και στο κοίλωμα των παλάμων μου
μισή σταγόνα μου αρκεί.
Από τα δάκρυα στα ξερά μου μάτια,
μόνο ο μισός τόνος του λόξυγκα
να πει ολόκληρη την κραυγή.
Ξέρω ακόμα πώς να βλέπω με ένα μάτι,
ενώ το άλλο,
η κηλίδα περιβάλλει
και το όραμα που μένει
Διαρρέω το αόρατο
και βλέπω τις αξέχαστες σκιές
από αυτούς που έχουν φύγει.
Της κομμένης γλώσσας,
Τα λέω όλα
Συντρίβω τη σιωπή
και στο θρόισμα του μεσαίου ήχου
Απελευθερώνω το scream of the Scream of the Scream
και βρίσκω την προηγούμενη ομιλία,
αυτός που σιωπά,
διατηρημένη φωνή και αισθήσεις
στους λαβύρινθους της μνήμης.
– Conceição Evaristo, στο βιβλίο «Poemas da remembrance and other moves». Belo Horizonte: Nandyala, 2008.
Κορίτσι
Κορίτσι, ήθελα να σε συνθέσω
Σε στίχους,
τραγουδήστε το μπερδεμένο
Μυστήρια
που παίζουν μαζί σου,
Αλλά τα περιγράμματα σου
Φύγε.
Κορίτσι, πρώτα το ποίημά μου,
Φροντισέ με.
– Conceição Evaristo, στο βιβλίο «Poemas da remembrance and other moves». Belo Horizonte: Nandyala, 2008.
