De kerncentrale van Tsjernobyl explodeerde meer dan drie decennia geleden, in 1986. Het ongeval is zelfs het onderwerp van een Tv-miniserie van HBO, dat eerder deze week in première ging.
De meeste mensen kennen het algemene verhaal. Door een menselijke fout explodeerde de kernreactor en kwam radioactief materiaal vrij in heel Europa. Weinigen kennen echter de basisdetails. Hier zijn vijf feiten die je waarschijnlijk nog niet wist over Tsjernobyl.
Bekijk meer
Astrologie en genialiteit: DIT zijn de 4 meest briljante tekenen van...
iPhones die niet zijn gelukt: 5 lanceringen afgewezen door het publiek!
Ongeveer 30.000 mensen waren in de buurt van de reactor van Tsjernobyl toen deze op 26 april 1986 explodeerde. Aangenomen wordt dat mensen die aan straling zijn blootgesteld ongeveer 45 rem hebben gekregen (rem is een eenheid van stralingsdosis). Deze waarde is vergelijkbaar met de gemiddelde dosis die overlevenden van de atoombom die in 1945 op Hiroshima is gevallen, hebben ontvangen.
De gegevens staan in het boek “Physics for future presidents: The science behind the headlines”. Richard Muller, emeritus hoogleraar natuurkunde aan de University of California, Berkeley, leidde het onderzoek.
De eerste explosie was enorm. De grootste schade door straling deed zich echter voor in de eerste weken. Je kunt straling zien als fragmenten die wegvliegen als een kern explodeert, zoals granaatscherven van een bom.
Net als bubbeltjesplastic kan elke kern exploderen en slechts één keer straling vrijgeven. Slechts 15 minuten na de explosie in Tsjernobyl daalde de radioactiviteit tot een kwart van de oorspronkelijke waarde. Na één dag, tot een vijftiende; na drie maanden tot minder dan 1%.
Veel van de straling ging letterlijk in rook op. Alleen straling dicht bij de grond trof de bevolking.
Bij de explosie in Tsjernobyl kwam niet alleen veel straling vrij. Ze veroorzaakte ook brand in de energiecentrale. Brandweerlieden die zich haastten om de vlammen te stoppen, werden blootgesteld aan hoge niveaus van straling. Tientallen stierven door stralingsvergiftiging.
Tsjernobyl miste een belangrijke veiligheidsmaatregel: een insluitingsgebouw.
Een insluitingsstructuur is een luchtdicht omhulsel dat een kernreactor omringt. Deze schaal, die meestal koepelvormig is en is gemaakt van met staal gewapend beton, is ontworpen om splijtingsproducten op te sluiten die bij een ongeval in de atmosfeer kunnen vrijkomen.
Als er in Tsjernobyl een insluitingsgebouw had gestaan, zou het ongeluk volgens het boek van Muller "vrijwel geen doden hebben veroorzaakt".
Het gebied van Tsjernobyl werd na de explosie geëvacueerd. Zodra de mensen vertrokken, keerde het wild terug.
Volgens een onderzoek uit 2015 zijn de aantallen elanden, herten en wilde zwijnen die in de uitsluitingszone leven vergelijkbaar met de bevolkingsaantallen in nabijgelegen ongerepte natuurgebieden.
Vooral wolven doen het ter plekke goed. Ze hebben een populatie die zeven keer zo groot is als de populatie wolven in naburige reservaten.
“Dat betekent niet dat straling goed is voor dieren in het wild. Het betekent gewoon dat de effecten van menselijke bewoning – inclusief jacht, landbouw en bosbouw – veel erger zijn”, zei Jim Smith, coördinator van het observatieteam van de studie en hoogleraar milieuwetenschappen aan de Universiteit van Portsmouth in het VK Verenigd.