Als je ooit het gevoel hebt gehad dat een situatie maar al te bekend was, dan heb je waarschijnlijk een déjà vu ervaren. De term, die in het Frans "reeds gezien" betekent, combineert objectieve onbekendheid met subjectieve vertrouwdheid.
Déjà vu is gebruikelijk. Volgens een artikel dat in 2004 werd gepubliceerd, suggereerden meer dan 50 enquêtes over déjà vu dat ongeveer tweederde van de mensen het minstens één keer in hun leven meemaakt. Dit gerapporteerde aantal lijkt ook te groeien naarmate mensen zich meer bewust worden van wat déjà vu is.
Bekijk meer
Docent biologie ontslagen na les op XX- en XY-chromosomen;...
Cannabidiol gevonden in gewone plant in Brazilië brengt nieuw perspectief...
Meestal wordt déjà vu beschreven in termen van wat je ziet, maar het is niet zichtspecifiek en zelfs mensen die blind geboren zijn, kunnen het ervaren.
Déjà vu is moeilijk te bestuderen in het laboratorium omdat het een vluchtige ervaring is. Ook omdat er geen duidelijk herkenbare trigger voor is. Onderzoekers gebruikten echter verschillende hulpmiddelen om het fenomeen te bestuderen.
Omdat déjà vu moeilijk te meten is, hebben onderzoekers veel verklaringen gepostuleerd voor hoe het werkt. Hieronder staan enkele van de meest prominente hypothesen.
Geheugenverklaringen van déjà vu zijn gebaseerd op het idee dat je al een situatie hebt meegemaakt, of iets dat er erg op lijkt. Je herinnert je echter niet bewust dat je het hebt meegemaakt. Integendeel, je herinnert het je onbewust. Daarom voelt het vertrouwd, ook al weet je niet waarom.
De unique element familiarity-hypothese suggereert dat je een déjà vu ervaart als een element in de scène je bekend voorkomt. Je herkent het echter niet bewust omdat je in een ander scenario zit.
De gestalt-bekendheidshypothese richt zich op hoe items in een scène zijn gerangschikt en hoe déjà vu optreedt wanneer u iets probeert met een vergelijkbare lay-out.
Sommige verklaringen veronderstellen dat déjà vu wordt ervaren wanneer er spontane hersenactiviteit is die niets te maken heeft met wat je momenteel ervaart. Wanneer dit gebeurt in het deel van de hersenen dat zich bezighoudt met het geheugen, kun je een vals gevoel van vertrouwdheid krijgen.
Een onderzoeker suggereert dat je déjà vu ervaart wanneer het parahippocampale systeem helpt het identificeren van iets dat zo vertrouwd is, mislukt willekeurig en doet je denken dat iets bekend is terwijl dat niet zo is Het zou moeten.
Anderen zeggen dat déjà vu niet kan worden geïsoleerd in een enkel vertrouwdheidssysteem, maar eerder meerdere structuren omvat die betrokken zijn bij het geheugen en de verbindingen daartussen.
Andere hypothesen zijn gebaseerd op hoe snel informatie door je hersenen reist. Verschillende delen van je hersenen geven informatie door aan gebieden van "hogere orde" die de informatie combineren om je te helpen de wereld te begrijpen.
Een verklaring voor déjà vu blijft ongrijpbaar, hoewel bovenstaande hypothesen een rode draad lijken te hebben: een tijdelijke fout in de cognitieve verwerking. Voorlopig kunnen wetenschappers doorgaan met het ontwerpen van experimenten die de aard van déjà vu directer onderzoeken, om zekerder te zijn van de juiste verklaring.
