Amfetaminen zijn stimulerende middelen voor het centrale zenuwstelsel (CZS). Ze worden ook wel psychostimulantia genoemd. Ze worden vaak gebruikt om aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit (ADD en ADHD) te behandelen.
Daarnaast behandelen ze narcolepsie, de ziekte van Parkinson en obesitas. Vanwege hun hoge misbruikpotentieel worden de stoffen ook geclassificeerd als Schedule II-medicijnen door de Amerikaanse Drug Enforcement Administration (DEA).
Bekijk meer
MCTI kondigt de opening aan van 814 vacatures voor de volgende portfoliowedstrijd
Het einde van alles: wetenschappers bevestigen de datum waarop de zon zal exploderen en...
Amfetaminen zijn afgeleid van ephedra (Ephedra sinica), een plant afkomstig uit China en Mongolië. Eeuwenlang hebben veel culturen efedrine gebruikt als stimulerend middel en om congestie en astma te behandelen. De plant bevat efedrine en pseudo-efedrine.
Dit zijn natuurlijke alkaloïde stoffen of stikstofhoudende organische verbindingen die bij mensen een fysiologische reactie veroorzaken. Deze chemicaliën vormen de basis waarop amfetaminen (inclusief methamfetamine) zijn gemaakt.
Nagai Nagayoshi, een Japanse chemicus en farmacoloog, isoleerde voor het eerst efedrine in 1885. Slechts twee jaar later, in 1887, synthetiseerde Lazar Edeleanu, een Roemeense chemicus, amfetamine uit efedrine.
In 1929 ontdekte Gordon Alles, een Amerikaanse biochemicus, dat amfetaminen fysiologische effecten hadden. Kort na de ontdekking van Alles ontwikkelden farmaceutische bedrijven amfetaminegeneesmiddelen. De medicijnen waren voor de behandeling van congestie en astma.
Van 1933 tot 1948 kon amfetamine zonder recept worden ingenomen om verstopte neus te bestrijden. Uit aanvullende klinische onderzoeken bleek dat amfetamine positieve effecten had op gewichtsverlies, narcolepsie en depressie.
Zijn populariteit groeide vervolgens tijdens de Tweede Wereldoorlog. Leden van het Amerikaanse, Japanse, Duitse en Britse leger kregen het medicijn om milde depressies te behandelen en hun alertheid en uithoudingsvermogen te verbeteren.
Amfetaminen zijn sindsdien gebruikt bij de ontwikkeling van een verscheidenheid aan medicijnen, met name Adderall en Ritalin. Amfetamineverslaving is een probleem sinds de jaren veertig, maar nam in de jaren tachtig toe met de toename van de illegale productie van methamfetamine.
Een op amfetamine gebaseerd medicijn, zoals Adderall of Ritalin, verhoogt de productie van dopamine in verbindingen tussen de prefrontale cortex en andere delen van de hersenen. Hierdoor krijgt de prefrontale cortex de controle terug.
Bepaalde formuleringen van amfetamine, meestal pseudo-efedrine, worden gebruikt in medicijnen die verkoudheidssymptomen behandelen. Amfetamine-stimulerende middelen verminderen de zwelling van bloedvaten in de neus. Dit helpt de luchtwegen te openen, waardoor de ademhaling gemakkelijker wordt.
De medicijnen zijn zonder recept verkrijgbaar, maar worden achter de toonbank van de apotheek bewaard omdat ze illegaal kunnen worden gebruikt om methamfetamine te produceren.
Er zijn aanwijzingen dat amfetaminen obesitas kunnen behandelen door te werken als eetlustremmers. Een klinisch onderzoek uit 2015, gepubliceerd in het tijdschrift Frontiers in Endocrinology, meldde dat patiënten die amfetaminemedicatie gebruikten meer gewichtsverlies en motivatie vertoonden.
Het mechanisme was onduidelijk en er is meer onderzoek nodig om te bepalen of amfetaminen kunnen worden gebruikt voor langdurig gewichtsverlies.
Als ze correct worden ingenomen, kunnen amfetaminemedicijnen veilig en effectief zijn. Maar zoals bij elk voorgeschreven medicijn, zijn er mogelijke bijwerkingen.
Amfetaminen kunnen een krachtig effect hebben op het lichaam en de hersenen, zelfs als ze maar één keer worden ingenomen. Volgens MedlinePlus omvatten bijwerkingen van het gebruik van amfetaminen:
Amfetaminen, vooral methamfetamine, kunnen zeer verslavend zijn.
Amfetamine kan ervoor zorgen dat de hersenen zulke grote hoeveelheden dopamine produceren dat de hersenen compenseren door dopamine-receptoren kwijt te raken. Het verwijderen van deze receptoren vermindert het vermogen van een persoon om plezier te ervaren.
Dit kan depressie of zelfmoordgedachten verergeren wanneer de persoon het medicijn niet gebruikt. Deze deprimerende gevoelens kunnen ertoe leiden dat mensen de drug blijven gebruiken, zodat dopamine en de positieve gevoelens die het veroorzaakt, zullen terugkeren.
In 1971 classificeerde het Bureau of Narcotics and Dangerous Drugs – nu de Amerikaanse DEA – alle vormen van amfetamine, inclusief methamfetamine, als Schedule II-medicijnen. De classificatie betekent dat de medicijnen een geaccepteerd medisch gebruik hebben, maar ook een hoog potentieel voor misbruik.
Vanaf de jaren tachtig schoot het misbruik van amfetamine omhoog toen de illegale productie van methamfetamine een vlucht nam. Deze periode zag ook een toename van het voorschrijven van amfetaminegeneesmiddelen voor de behandeling van aandachtstekortstoornissen. Misbruik en medisch gebruik van amfetaminen is de afgelopen tien jaar blijven toenemen.
In de VS hebben naar schatting 4,8 miljoen mensen van 12 jaar en ouder misbruik gemaakt van hun op amfetamine gebaseerde voorschriften. In 2015 gebruikten ongeveer 1,7 miljoen mensen methamfetamine. Het is echter moeilijk om het gebruik van methamfetamine nauwkeurig te volgen, omdat de drug illegaal wordt vervaardigd en gedistribueerd.
Bovendien komen de meeste methamfetaminen van buiten de VS, waar ze goedkoop en illegaal worden geproduceerd.
Hoewel de fysieke veranderingen die worden veroorzaakt door amfetaminen in de hersenen permanent zijn, kunnen verschillende therapeutische behandelingsprogramma's mensen helpen hun verslaving te overwinnen. De meest succesvolle behandelingen omvatten verslavingsvoorlichting, gezinsbegeleiding, cognitieve gedragstherapie en steungroepen.
