არა ის, რაც ჩანს: ვარსკვლავებით მოჭედილი გამოსახულება დაგაბნევთ!

შავი ხვრელი არის კოსმოსური ფენომენი, რომლის აღმოჩენაც საკმაოდ ბოლოა, ალბერტ აინშტაინის კვლევებით ფარდობითობის ზოგადი თეორიის შესახებ. ამის შემდეგ მისი წარმოდგენა გამოჩნდა ფილმებში, სერიალებში და თამაშებში. მაგრამ შეძლებდით ერთის ამოცნობას? Შავი ხვრელი კაშკაშა წერტილებით სავსე ფოტოში, რომლებიც ვარსკვლავს ჰგავს?

ეს არ არის მხოლოდ ცის სურათი

ქვემოთ მოცემულ სურათზე შეამჩნევთ შავ ფონს და სუპერვარსკვლავებს. თუმცა, ის, რაც შეიძლება იყოს მხოლოდ ვარსკვლავებით სავსე ღამე, რეალურად აქტიური შავი ხვრელებია.

შავი ხვრელები აქტიურია გალაქტიკებში, რომლებიც მდებარეობენ პლანეტა დედამიწიდან სინათლის წლით დაშორებით ინტენსიურად შთანთქმის მატერია, მისი ძლიერი გრავიტაციული ველიდან, რომელსაც აქვს შთანთქმის ძალა მსუბუქი.

სურათი, რომელიც არ არის უახლესი და გამოქვეყნდა 2021 წელს, შეიცავს დაახლოებით 25000 სინათლის წერტილს, რომლებიც სინამდვილეში შავი ხვრელია. გერმანიის ჰამბურგის უნივერსიტეტის ფრანჩესკო დე გასპერინის თქმით, სურათის გადაღებას ასტრონომებისა და ფიზიკოსების ერთობლივი ძალისხმევა დასჭირდა.

როგორ გადაიღეს სურათები

შავი ხვრელის ჩანაწერის მისაღებად საჭირო იყო რადიოსიგნალების გადაქცევა, დაბალი სიხშირით, სურათებად, რომლებიც წარმოადგენდნენ ცას, ამტკიცებს ასტრონომი ჰამბურგიდან.

როდესაც ისინი არ არიან აქტიური, შავი ხვრელების იდენტიფიცირება რთულია. თუმცა, სანამ ისინი აქტიურად შთანთქავენ მატერიას, არსებულ გრავიტაციულ ძალას შეუძლია წარმოქმნას სხვადასხვა ტალღის სიგრძის რადიაცია. ეს არის ერთადერთი გზა მათი არსებობის დასადგენად.

ზემოთ მოყვანილი სურათის შემთხვევაში, შავი ხვრელები დაფიქსირდა დაბალი სიხშირის მასივის (LOFAR) დახმარებით, რადიოტელესკოპების ქსელი, რომელიც დაახლოებით 20000 ანტენით არის გავრცელებული მთელ ევროპაში.

სხვა ქსელებისგან განსხვავებით, LOFAR-ს შეუძლია სურათების მიღება მაღალი გარჩევადობა 100 მეგაჰერცზე (MHz) ნაკლებ სიხშირეებზე. ინოსფეროს ჩარევით გამოწვეული დამახინჯების გამოსასწორებლად, რომელიც გაუმჭვირვალე ხდება 5 მჰც-ზე დაბალ სიხშირეზე, გამოიყენეს სუპერკომპიუტერები.

ეს ევოლუცია არის ნახტომი სამეცნიერო საზოგადოებისთვის, რომელიც აღნიშნავს: „ბევრისთვის პროგრამული უზრუნველყოფის შემუშავების შემდეგ წლების წინ, გასაოცარია იმის დანახვა, რომ ის ახლა მუშაობს“, - ამბობს ჰუბ როტგერინგი ლეიდენის ობსერვატორიიდან, რომელიც მდებარეობს ქ. ნიდერლანდები.