Heeft u ooit het gevoel gehad dat er iemand in dezelfde kamer is als u, zelfs als u alleen bent? Dit gevoel wordt ‘onzichtbare aanwezigheid’ genoemd en veel mensen hebben gemeld dat ze een soortgelijke ervaring hebben gehad.
In het boek “South” (1919) merkte ontdekkingsreiziger Sir Ernest Shackleton op dat hij tijdens zijn expeditie door Antarcticahad hij het gevoel dat een vierde man de groep van slechts drie personen vergezelde.
Bekijk meer
Wetenschappers leggen uit welke mysterieuze 'voetafdrukken' zijn gezien...
10 'feiten' over kaalheid die eigenlijk MYTHEN zijn
‘Tijdens die lange en martelende mars van zesendertig uur over de naamloze bergen en gletsjers van Zuid-Georgië leek het mij vaak alsof we met z’n vieren waren, en niet met drie.’
Voor hem voltooide het nieuwe lid de laatste reis met het team, en zijn ervaring werd erkend door andere mensen die al soortgelijke situaties hadden meegemaakt.
Deze ervaringen met een onzichtbare aanwezigheid worden in de psychologie ook wel de ‘derde man factor’ of ‘gevoel van aanwezigheid’ genoemd.
In de meeste gevallen zorgt het fenomeen ervoor dat iemand zich in dezelfde ruimte ‘bevindt’ als jij, zelfs als je zintuigen deze aanwezigheid niet volledig hebben vastgelegd.
(Afbeelding: reproductie/internet)
Vanwege deze merkwaardige ervaringen zei Ben Alderson-Day, hoogleraar psychologie van de Universiteit van Durham, in het Verenigd Koninkrijk, bestudeerde het fenomeen en publiceerde een boek met de titel “Presence: The Strange Science and Ware verhalen van de onzichtbare ander” (“Presence: The Strange Science and True Stories of the Unseen Other”, in de letterlijke vertaling van BBC).
De belangrijkste bevinding van het onderzoek was dat deze situatie niet alleen voorkomt bij mensen in extreme situaties.
Het kan iedereen overkomen, maar sommige groepen hebben meer meldingen, zoals mensen in rouw of mensen die last hebben van slaapverlamming. Op dezelfde manier ervaart 25% van de mensen met Parkinson de situatie.
Voor Alderson-Day is dit fenomeen complex, omdat “het te vaag is om een hallucinatie te zijn, maar te tastbaar om een illusie te zijn”.
In het geval van mensen die op expeditie gaan naar ongebruikelijke plaatsen wijst de professor erop dat de ervaring dat wel kan zijn beïnvloed door het gebrek aan zuurstof in de hersenen, of het kan een truc van de geest zijn om alert te blijven Overleven aan.
Ontdekkingsreiziger Luke Robertson zegt bijvoorbeeld dat hij een merkwaardige en onverklaarbare ervaring had toen hij besloot alleen op expeditie naar de Zuidpool te gaan.
Na twee weken de 40-daagse route te hebben gelopen, begon hij bekende bezienswaardigheden duidelijk te herkennen, zoals de boerderij van zijn familie in Schotland.
Op dezelfde manier hoorde hij de muziek uit de animatiefilm The Flintstones keer op keer in zijn hoofd, zelfs met alleen maar de geluiden van de wind en het lopen op het ijs. De reis bleef vreemd, aangezien hij stemmen zijn naam hoorde roepen of tegen hem praatte, die hem aanmoedigden de route te volgen.
Robertson gelooft dat de brein was verantwoordelijk voor deze onverklaarbare gebeurtenissen. Voor hem creëerde zijn lichaam een mechanisme waarmee hij de eenzame reis kon voltooien.
Voor Alderson-Day spelen de hersenen ook een belangrijke rol in het proces, maar de ervaring wordt veroorzaakt door een combinatie van fysieke en psychologische aspecten. Daarom zijn er nog steeds meer onderzoeken naar lichaam en geest nodig om deze intense en veel voorkomende ervaring te kunnen begrijpen.
