Robotniczy rząd rewolucyjny był – i nadal jest – marzeniem postępowych robotników na przestrzeni dziejów. Albowiem ideał ten został osiągnięty, choćby na krótko, we Francji. To jest Komuna Paryska.
Zobacz więcej
Naukowcy wykorzystują technologię, aby odkryć tajemnice sztuki starożytnego Egiptu…
Archeolodzy odkrywają wspaniałe grobowce z epoki brązu w…
Komuna Paryska rozpoczęła się wraz z paryską rewolucją proletariacką i stanowiła pierwszą próbę stworzenia i wprowadzenia rządu socjalistycznego. Nazywani „komunardami”, paryscy rewolucjoniści przejęli władzę w ludowym powstaniu o spontanicznym i organicznym charakterze, wymierzonym w socjalizm.
Obejmował okres od 18 marca do 28 maja 1871 roku i miał silne wpływy marksistowskie i inne nurty lewicowe. W ciągu tych czterdziestu dni zastąpił rząd republikański w aktach charakteryzujących się, oprócz samozarządzania, zasadami Pierwszej Międzynarodówki Robotniczej mas i grup rewolucyjnych.
Wraz z zakończeniem wojny między Francją a Prusami i wynikającą z tego kapitulacją Napoleona III sytuacja w Paryżu stała się praktycznie nie do utrzymania. Od tego momentu powołano III Rzeczpospolitą, która trwała od 1870 do 1940 roku, z Adolphe Thiersem na czele przez siedem lat. Otoczone przez Prusaków miasto żyło w ciągłym napięciu, niewygodzie i buncie.
Chociaż deputowani rojalistów poparli kapitulację, drobnomieszczaństwo i proletariusze nie zgodzili się z tym. Naciski polityczne spowodowały wybuch powstania ludowego w marcu 1871 r., którego głównym skutkiem było obalenie rządu republikańskiego. Wspierani przez Gwardię Narodową wypędzili siły lojalistów.
Tam rozpoczęła się Komuna Paryska, rząd kierowany przez jakobinów i socjalistów. Został ustanowiony 26 marca w drodze demokratycznych wyborów przez około dziewięćdziesięciu członków, z których wielu należało do Pierwszej Międzynarodówki Robotniczej. Władza byłaby scentralizowana przez Gwardię, administrację przez urzędników, a fabryki przez robotników.
Głównym ideałem Komuny Paryskiej było promowanie poprawy warunków życia i pracy dla klas robotniczych i pracowników o niskich dochodach. Dlatego jego działania miały na celu zaspokojenie pragnienia tych klas.
Rząd burżuazyjny został odsunięty od władzy przez Komunę Paryską i oczywiście nie zamierzali oni usiedzieć w miejscu. Dlatego zorganizowali reakcję przeciwko rewolucjonistom, wspieraną przez silny aparat policyjny i wojskowy.
W ten sposób przywódcy i członkowie Komuny zostali aresztowani lub straceni, promując wznowienie władzy przez burżuazję 28 maja 1871 r. Kończyło się pierwsze doświadczenie socjalistycznego i rewolucyjnego rządu złożonego z robotników.
Pierwsze rewolucyjne doświadczenie miało miejsce w Paryżu, ale innym francuskim miastom udało się, choć na krótki okres, zorganizować rządy robotnicze. Jako przykład można wymienić miasta Tuluza, Marsylia i Lyon.